مطالعات مديريت كيفي منابع آب انتقالي از سرشاخه‌هاي دز به قمرود
شرح سيماي پروژه
طرح انتقال آب از سرشاخه هاي دز به قمرود به منظور تأمين آب شرب شهرهاي قم، گلپايگان، محلات، خوانسار، خمين و سلفچگان اجرا شده است. سيستم انتقال آب از سرشاخه‌هاي دز شامل رودخانه‌هاي چشمه سرداب، دره‌لكو، دره‌دزدان و دره‌دايي و مخزن سد كوچري، واقع در پائين دست سد گلپايگان مي‌باشد. طرح انتقال آب شامل چهار قطعه تونل مجزا بين رودخانه‌هاي مورد بحث تا بالادست سد گلپايگان مي‌باشد. حضور برخي منابع آلاينده در سرشاخه‌هاي تأمين كننده آب و همچنين شاخه اصلي گلپايگان موجب نگراني در خصوص آب تأمين و انتقال داده شده براي مصارف شرب شهرهاي مختلف را بوجود آورد. به همين دليل انجام مطالعات مديريت كيفيت آب تأمين شده در اين مطالعات مدنظر قرار گرفت.
اهداف مطالعات زيست محيطي
- اطمينان از كيفيت آب تحويلي به منطقه هدف
- تعيين شرايط كيفي آب در محدوده طرح
- تعيين محدوديت‌هاي موجود در محدوده
- تعيين راهكارهاي بهبود كيفيت آب و كاهش اثرات منابع آلاينده نقطه‌اي و غيرنقطه‌اي
اهم اقدامات و فعاليت ها
- بررسي پيشينه مطالعات صورت گرفته در منطقه
- انجام مطالعات پايه شامل دما، بارش، مشخصات رودخانه‌هاي منطقه، منابع و مصارف و ... با استفاده از مطالعات پيشين
- شناسايي منابع آلاينده نقطه‌اي و غيرنقطه‌اي و سهم هر كدام در توليد آلودگي
- طراحي شبكه پايش كيفي موقت و دائم
- بررسي و تحليل نتايج آزمايشات كيفي انجام شده در شبكه پايش موقت
- مدلسازي كيفي مخازن سدهاي كوچري و گلپايگان و سامانه انتقال آب
- جمع‌بندي و شناسايي مشكلات كيفي آب و علل ايجاد آن
- ارائه راهكارهاي علاج‌بخشي كيفي آب در سطح حوضه و مخزن
در اين مطالعات و در قالب نگاه سيستمي، با استفاده از مدلسازي كيفي خط انتقال و مخازن سدهاي گلپايگان و كوچري، مسايل كيفي آب انتقالي مورد بررسي و تحليل قرار گرفته و در نهايت بر اساس چالش هاي مشخص شده پيشنهادات در خصوص انجام اقدامات لازم جهت رفع آلودگي‌ها در شرايط مختلف و همچنين راهكار‌ها و برنامه اقدام در بهره‌برداري و تغيير اجزاي سيستم در طول سيستم انتقال و نيز مخازن گلپايگان و كوچري ارائه گرديده است.
نمونه برداري در 20 ايستگاه و در طي يك سال انجام شده و نتايج آن با شاخص‌ها و استانداردهاي مختلفي نظير استاندارد آب شرب WHO، FAO و ايران مقايسه گرديد. همچنين از نتايج به دست آمده در اين نمونه‌برداري‌ها جهت مدلسازي كيفي به تفكيك زير استفاده گرديد:
- مدلسازي سامانه انتقال آب از محل چشمه سرداب تا خروجي تونل بلند انوج
- مدلسازي كيفي سد گلپايگان و كاليبراسيون آن با استفاده از نتايج نمونه‌برداري
- مدلسازي كيفي سد كوچري
مدلسازي كيفي سامانه انتقال با استفاده از مدل Qual2k و مدلسازي كيفي مخازن سدهاي گلپايگان و كوچري با استفاده از مدل كيفي دو بعدي CE-QUAL-W2 صورت گرفت. در اين مطالعات بررسي سيستماتيك كيفيت آب در طرح انتقال آب از سرشاخه‌هاي دز به قمرود صورت پذيرفت.